Nga: Jusuf ZIMERI
Shpjegimi i ajetit 15
All-llahu xh.sh. thotë:
قَالُوا مَا أَنتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَمَا أَنزَلَ الرَّحْمَن مِن شَيْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ تَكْذِبُونَ
“Ata (fshatarët) thanë: “Ju nuk jeni tjetër, vetëm se njerëz sikurse ne dhe se All-llahu nuk u ka shpallur asgjë; ju nuk jeni tjetër vetëm se rrenacakë.”
Edhe pas deklarimit të përbashkët të Pejgamberëve se ata vërtetë janë të dërguarit e All-llahut xh.sh. ata vazhduan me kokëfortësinë dhe inatin e tyre, duke iu përgjigjur argumenteve me shprehje mendjemadhësie dhe duke i përgënjeshtruar ata vetëm si njerëz të thjeshtë bile edhe gënjeshtarë.
Përmes këtij ajeti Kur’anor nënkuptojmë se format që idhujtarët dhe pabesimtarët (kufarët) refuzojnë të vërtetën islame është e njëjtë te të gjithë popujt dhe vendet dhe të të gjithë pejgamberët. Kjo ndodhë kështu nga arsyeja se udhëhiqen nga djalli i cili po në këtë formë, pra në formën nënçmuese refuzoi të zbatojë urdhrin e All-llahut xh.sh. që t’i përulet Ademit a.s.
Arsyeja pse idhujtarët dhe pabesimtarët refuzojnë thirrjen e pejgamberëve fshehët në faktin se pejgamberët e All-llahut xh.sh. para njerëzve paraqiten me metodologji të qartë, e metodologjia e tyre përfshinë imperativin vepro, ose ndalesën mos vepro. Andaj shumica e ndalesa ua prishë atyre planet dhe rendet e tyre të kësaj bote, andaj njeriu nëse pason epshin dhe dëshirën e tij zakonisht refuzon udhëzimin dhe argumentin. All-llahu xh.sh. thotë:
﴿ فَإِنْ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ
“E nëse ata nuk të përgjigjen ty, atëherë dije se ata ndjekin vetëm dëshirat e veta”
Një nga arsyet banale të idhujtarëve gjithnjë ishte se të Dërguarit e All-llahut xh.sh. nuk munden me qenë njerëz sikur edhe ne, por ato duhet të jenë krijesa tjera jshtë qenies njeri! Mirëpo ata nuk janë të vetëdijshëm se realizimi i shpalljes tek njerëzit nuk do të mund të realizohej rrjedhshëm dhe pastër, vetëm atëherë kur i dërguari është nga lloji i atyre që u drejtohet shpallja, pra nga njerëzit.
Këtë arsye të tyre banale, All-llahu xh.sh. e shtjellon edhe nëpër ajete tjera ku thotë:
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُواْ إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى إِلاَّ أَن قَالُواْ أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَّسُولاً قُل لَّوْ كَانَ فِي الأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ لَنَزَّلْنَا عَلَيْهِم مِّنَ السَّمَاء مَلَكًا رَّسُولاً
“Po njerëzit nuk i pengoi tjetër që të besojnë, kur u erdhi atyre shpallja, vetëm se thoshin: “A thua All-llahu e dërgoi njeriun pejgamber?” Thuaj: “Sikur të kishte në tokë engjëj që ecin qetë (si njerëzit), Ne do t’u çonim atyre nga qielli engjëj pejgamberë!”[1]
Pra përmes këtij ajeti All-llahu xh.sh. u jep një përgjigje të qartë pabesimtarëve duke u thënë se sikur në tokë të jetonin melekët, atëherë sigurisht se edhe Pejgamberët do të kishin qenë prej melekëve, por meqë aty jetojnë njerëzit, atëherë shumë e natyrshme dhe e logjikshme është që edhe pejgamberët të jenë nga mesi i tyre, pra nga njerëzit. Pastaj All-llahu xh.sh. këtyre që mos përgjigjen e tyre ndaj pejgamberëve e arsyetuan me banalitetin se pejgamberi nuk duhet të jetë njeri, në mënyrë shumë precize u përgjigjet edhe në suren El En’am ku thotë:
وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلاً وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مَّا يَلْبِسُونَ
“Sikur ta bënim Ne atë (të dërguarin) engjëll, atë do ta bënim (në formë) njeriu e do t’ua përzienim (ngatërronim) atyre atë që i përzien ata vetes së tyre”.
Pra me këtë ajet All-llahu xh.sh. u sqaron atyre se arsyeja e tyre është e pa bazë dhe iracionale, sepse edhe sikur All-llahu xh.sh. të dërgonte pejgamberët prej engjëjve, ato detyrimisht për të komunikuar me njerëzit do të shndërroheshin në formën e njerëzve, e kjo sigurisht do ti komplikonte çështjet edhe më shumë, andaj pejgamberët i dërgoi nga radhët e njerëzve.
Pra Pejgamberët janë njerëz sikur njerëzit tjerë, kanë nevojë për ushqim, pije, gjumë, pushim, martesë etj, sikur çdo njeri tjetër, por dallimi nga të tjerët është se ata janë graduar nga All-llahu xh.sh. me shpallje. Sikur pejgamberët të mos ishin nga njerëzit, atëherë dukshëm do të komplikoheshin gjërat, ja p.sh. sikur All-llahu xh.sh. të dërgon Melekun Pejgamber për njerëzit, e kur ai ti drejtohej njerëzve duke u thënë: O ju njerëz, mbyllni sytë tuaj e mos i lëshoni në haram, sepse unë i kam mbyllur, njerëzit do të thoshin: po ti i mbyllë sepse je Melek, nuk je njeri sikur ti nuk përjeton atë që përjetojmë ne, ti nuk jeton me realitetin tonë etj etj! Pra nga kjo nënkuptohet se i dërguari i All-llahut xh.sh. nga lloji i njerëzve është forma më saktë e komunikimit me njerëzit dhe forma më e qartë e interpretimit të shpalljes dhe mësimeve islame.
Po pra, Pejgamberët janë njerëz, sepse po të mos ishin njerëz ne nuk do të mund ta kishim kuptuar dinin e All-llahut xh.sh.. Muhammedi a.s. ishte njeri, andaj edhe u nderuar, andaj edhe ishte zotëriu i njerëzisë, i dashuri i Perëndisë, sepse po të mos ishte njeri nuk do ti gëzonte këto epitete.
Në anën tjetër të dërguarit e All-llahut xh.sh. mbi supet e tyre kanë bartur dy çështje kyçe që janë: Shpalosja e shpalljes duke i thirrur njerëzit që të besojnë në atë që është shpallur, dhe, çështja tjetër është që ata të jenë shëmbëlltyrë dhe pasqyrë para njerëzve. Nëse tërheqim paralele mes këtyre dy obligimeve, vërejmë se obligimi i dytë është më i rëndë, por më efikas në përhapjen e Islamit. Arsyeja qëndron në faktin se nëse njeriu sado që të ketë argumente dhe të jetë i saktë në interpretimin e tij përmes oratorisë, nëse ato nuk i zbaton në jetën e tij të përditshme, atëherë do të jenë të pa vlera të gjitha ato argumente dhe oratori. Kjo ishte edhe motivi që All-llahu xh.sh. për të Dërguarin e Tij Muhammed Mustafanë tha:
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ
“Ju e kishit shembullin më të lartë në të dërguarin e All-llahut”[2]
Pra i nderuar besimtarë, kjo jep të kuptojmë se fjalët tona të mira, argumentet tona kanë peshë dhe vlerë vetëm atëherë kur ato i përkthejmë në praktikën e përditshme ashtu si kishte vepruar Pejgamberi a.s. dhe të dërguarit tjerë, sepse ai zbatonte çdo gjë islame para se t’ua predikonte të tjerëve atë.
Shpjegimi i ajetit 16
All-llahu xh.sh. thotë:
قَالُوا رَبُّنَا يَعْلَمُ إِنَّا إِلَيْكُمْ لَمُرْسَلُونَ
“Ata thanë: “Zoti ynë e di se me të vërtetë ne jemi të dërguar te ju”.
Pra kur këta të tre të dërguarit e All-llahut xh.sh. i drejtuan këtij populli me shpalljen e All-llahut duke ju treguar se janë të Dërguarit e All-llahut xh.sh. ata i thanë: Ju, ju jeni thjesht njerëz sikur ne, juve i Gjithmëshirshmi nuk ju ka dërguar kurrfarë shpallje, kurrfarë obligimi e as që ju ka dërguar Pejgamber te ne, po ju jeni gënjeshtarë. Në këtë rast përgjigja e Pejgamberëve ishte shumë me urtësi, pikërisht ashtu i si i takon pejgamberëve duke u thënë: Zoti ynë e di se me të vërtetë ne jemi të dërguar te ju”.
Me këtë të Dërguarit e All-llahut xh.sh. i treguan praktikisht atij populli, se pavarësisht nga vrazhdësia e juaj ndaj neve, pavarësisht nga përgënjeshtrimet dhe ofendimet që ju na i bëni neve, ne nuk ulem në nivelin tuaj, neve nuk na shqetësojnë fjalët tuaja se ne nuk jemi pejgamber, sepse jemi të qetë dhe të bindur se All-llahu e din se ne jemi të Dërguarit e Tij, e kur tek Ai jemi të pastër ne nuk mërzitemi për të tjerët.
Kjo përgjigje është edhe mësim për besimtarët islam se si duhet predikuar islamin, si duhet sjellë edhe atëherë kur dikush të ofendon. Andaj nëse dikush të thotë diçka, si bie fjala të akuzon se je shpifës, e ti nuk je shpifës, nuk duhet shqetësuar, por duhet thënë thjesht: All-llahu e din se unë nuk jam shpifës. Shembuj të tillë ka mjaft në jetën e përditshme. Andaj sigurisht se i ndikuar nga ky ajet i madhi Ebu Hanife r.a. kur kishte ardhur një djalosh dhe e kishte akuzuar Ebu Hanifen duke i thënë se: Ti je qafir, ti je heretik ! Ebu Hanifja nuk u shqetësua as nuk iu përgjigj me vrazhdësi, por ngriti duart drejt qiellit dhe tha: O Zoti im, Ti e din se unë nuk jam ashtu si thotë ky djalë! O Zoti im, nëse unë vërtetë jam ashtu, atëherë kërkoj të më falësh, e nëse nuk jam, atëherë kërkoj që ta falësh këtë djalosh! Ja All-llahu, kjo është edukata e shkollës islame që mësuesi i saj ishte Muhammedi a.s.
= V A Z H D O N =
Ligjeratë e mbajtur në Ramazan pas namazit të Iqindisë në xhaminë e fsh. Llojan nga Jusuf Zimeri